امام حسین علیه السلام با هدف زنده ساختن احكام قرآن و سنّت پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله و از بین بردن بدعتهایى كه

در نتیجه حاكمیت بنى امیّه در دین ایجاد شده بود قیام كردند و در طول مسیر مدینه تا كربلا ضمن اشاره به انگیزه قیام شان

فرمودند:

من به منظور ایجاد اصلاح در امّت جدم رسول خدا صلی الله علیه و آله قیام كرده ‏ام میخواهم امر به معروف و نهى از منكر

كنم و به همان سیره و شیوه مرسوم جدّم پیامبراكرم صلی الله علیه و آله و پدرم على ا‏بن‏ ابیطالب علیه السلام عمل میكنم.1

از مجموعه سخنان امام حسین علیه السلام اهداف والاى نهضت عاشورا به ‏خوبى روشن می شود كه احیاى قرآن، احیاى سنت

نبوى و سیره علوى، از بین بردن كج‏رویها، حاكم ساختن حق، حاكمیّت بخشیدن به حق‏پرستان، از بین بردن سلطه استبدادى

حكومت ستمگران، تأمین قسط و عدل در عرصه‏ هاى اجتماعى و اقتصادى و… از جمله آنهاست.

از طرف دیگر وقتى اهداف قیام منجى عالم بشریت و ویژگیهاى حكومت جهانى آن حضرت را مورد بررسى قرار مى‏ دهیم

همین اهداف و انگیزه‏ها حتى با تعابیر مشابه با تعابیر به ‏كار رفته در مورد نهضت حسینى قابل مشاهده است.

حضرت على بن ابی طالب علیه السلام در توصیف سیره حكومتى امام مهدى علیه السلام مى‏فرمایند:

هنگامى كه دیگران هواى نفس را بر هدایت مقدم بدارند او [مهدى موعود علیه السلام] امیال نفسانى را به هدایت بر مى‏ گرداند

و در شرایطى كه دیگران قرآن را با رأى خود تفسیر و تأویل خواهند كرد او آراء و عقاید را به قرآن باز مى‏ گرداند. او به مردم

نشان خواهد داد كه چگونه مى‏ توان به سیره نیكوى عدالت رفتار كرد و او تعالیم فراموش شده قرآن و سیره نبوى را زنده

خواهد ساخت.2

امام باقر علیه السلام در روایتى مى‏ فرمایند:

قائم آل محمّد صلی الله علیه و آله مردم را به سوى كتاب خدا، سنّت پیامبر صلی الله علیه و آله و ولایت على بن ابى طالب

علیه السلام و بیزارى از دشمنان آنان دعوت خواهد كرد.3 

امام صادق علیه السلام مى‏ فرمایند:

حضرت مهدى علیه السلام تمام بدعتهاى ایجاد شده در دین را در سرتاسر جهان از بین خواهد برد و در مقابل، تك ‏تك سنتهاى

نبوى را به اجرا در خواهد آورد.

نتیجه آن كه علاوه بر مشترك بودن اهداف نهضت عاشورا با قیام امام مهدى علیه السلام در زمان حكومت جهانى حضرت ولى

عصر علیه السلام بذرها و نهالهاى غرس شده در جریان قیام كربلا به بار خواهد نشست و به بركت آن، جهان پر از عدل و داد

خواهد شد و تمام اهداف انبیاى الهى از آدم تا خاتم تحقق خواهد یافت و بشر طعم واقعى صلح و امنیّت و سعادت را خواهد چشید.4

پــــــــی نوشت :

1.بحارالانوار، ج45، ص6

2.بحارالانوار، ج51، ص130

3.الزام ‏الناصب، ص177

4.ینابیع‏ الموّدة، ج3، ص62

عاشورا حادثه‌ای نبود که در یک نیم روز اتفاق بیفتد؛ بلکه نهضت حسینی واقعه‌ای است که پیامدها و

آثار آن تا امروز در تاریخ، فرهنگ، فکر و عمل مسلمانان گسترده شده و تا قیامت نیز امتداد خواهد یافت.

قیام اصلاحی امام حسین(ع) ریشه در نهضت‌های اصلاحی پیامبران داشت؛ زیرا ایشان وارث پیامبران بود و

در این راه جان خویش را تقدیم کرد تا مفاسد برچیده شود و حرکت عاشورا در شرایط محدود و کنترل‌‌های

دقیق دشمن، برنامه ریزی دقیقی را برای مبارزه با ظلم و فساد انجام داد. قیام عاشورا شورشی کور و

بی‌‌هدف نبود؛ بلکه نهضتی حساب شده و با برنامه بود که امام حسین(ع) با پیش بینی همه احتمالات

و صورت‌‌های واقعه، برای اصلاح امت اسلام چاره اندیشی دقیقی انجام دادند که در طول تاریخ، الگوی

مبارزه در دل یک قدرت مسلط باطل به شمار می‌‌آید.

نهضت حسینی، الگوی حرکت‌های مبارزاتی موفق بوده و برنامه احیاگرانه‌ای نسبت به دین و جلوه‌های

گوناگون آن داشته است تا بدین وسیله دین برپا شود، سیره پیامبر اکرم(ص) سرمشق عملی مسلمانان

گردد و عزت دین خدا به جامعه بازگردد.

اگر ماهیت سیاسی و مبارزاتی قیام عاشورا برای جهانیان به خوبی ترسیم شود، در میان انسان‌های

آزاده و ملت‌های در بند و آزادی‌خواه، هوادران و شاگردان بسیاری خواهد یافت و هیچ مستکبر، طاغوت

و متجاوزی نمی‌خواهد در میان ملت‌ها به‌ویژه نسل جوان آنان، نام و یاد واقعه‌هایی همچون عاشورا

جوشان و خروشان باشد که در اثر آن بیداری، بیزاری از دشمن، معرفت دینی، عشق به ولایت، شجاعت،

فداکاری و هزاران شعله دیگر ساطع می‌شود.

قیام عاشورا محل خیزش انگیزه‌ها، حساسیت‌ها، حضورها، مجاهدت‌ها، ایثارگری‌ها، پاکدامنی‌ها، زهد،

اخلاص و استقلال است که برخاسته از ایمان و یقین است و در طول تاریخ، نوک پیکان هجوم مستکبران

از بین بردن ایمان مردم و جوانان بوده است؛ چنان که رهبر معظم انقلاب در کنار طرح «عبرت‌های عاشورا»

و نگاه به «وضعیت خواص و تأثیر آنها در سرنوشت جامعه» سه هشدار در این عرصه به ملت دارند؛

1. هشدار به خواص در اجرای نقش مؤثر خود در مقابله هجمه دشمنان

2. هشدار به جوانان، دانشجویان و مسؤلان در مراقبت از ابتلا به بیماری خطرناکی با نام روشنفکری وابسته

مزدور و عقب مانده از ملت و دست‌هایی که درکارند تا روشنفکری دینی زاییده انقلاب را به حالت قبل از انقلاب

رجعت دهند.

3. هشدار به مسؤلان در خصوص مطبوعاتی که با گردانندگی دست‌های آلوده و دارای پیشینه‌های سوءفکری

و سیاسی، آزادی مورد نظر غرب را که همان آزادی استعماری و حیوانی که منشأ تمام فسادها، گناهان

بزرگ و منکرهاست، ترویج می‌کنند.

واقعه کربلا به ما می آموزد که در صحنه‌های زندگی، در پیروی‌ها، حمایت‎ها، دوستی‌ها، دشمنی‌ها و

موضع‌گیری‌ها، بر اساس شناخت عمیق و بصیرت عمل کنیم و با یقین و اطمینان به درستی کار و

حقانیت مسیر حق، راسخ و ثابت قدم بمانیم.

منبع :

امانتداران عاشورا در بیانات مقام معظم رهبری، ص11-12

عاشورا از نظر آزمون ولایت‌پذیری صحنه‌ی عجیبی است. عشق به ولایت و امامت، اعتقاد

راسخ به سعادت اخروی، قدرت تمییز جریان حق و باطل و تبری جستن از دشمنان امام حسین

علیه السلام بهترین ویژگی‌های اصحاب امام حسین علیه السلام است که ایشان را از سایر مردم

در رسیدن به فوز شرکت در حماسه حسینی متمایز می‌سازد.

كربلا را مى‌توان از اين منظر نگريست و عاشورا را با اين نگاه بازخوانى كرد و سطر به سطر جستجو

كرد تا نه تنها به بزرگترين قطعه شعر بلكه به بزرگترين قلّه‌ی شعور ولائى رسيد: “والله ان قطعتموا

يمينى” و به ارتفاعى چشم دوخت كه حضرت مى‌فرمايد: “و عن امام صادق يقنينى". و اينجاست

كه همه برگزيدگان بشريت از غير معصوم آرزوى رسيدن به آن را مى‌كنند و در حسرتش آه سرد

مى‌كشند «…إِنَّ لِلْعَبَّاسِ عِنْدَ اللَّهِ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى مَنْزِلَةً يَغْبِطُهُ بِهَا جَمِيعُ الشُّهَدَاءِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ»،

آنچه ياران و فرزندان امام حسين عليه السلام به عنوان ارمغانى بهتر از شهادت در روز عاشورا به

دست آوردند كشف «رموز ولايت» سيدالشهداء بوده است لذا عاشورا نمايش جلوه‌اى از ولايت

امام حسين اوست كه به عنوان مظهر ولايت حقيقت محمديه همانند چشمه‌اى جارى است كه

آب حيات را به كام تشنگان فيض رحمت مى‌رساند.

مى‌بينيم كه اصحاب اباعبدالله الحسين عليه السلام مخصوصاً قمرهاشم اين فيض و اين امر را

كشف كرده‌اند و اعلام كردند، اگر در كوى ولايت تو شهيد شويم به زندگى ابدى دست خواهيم

يافت.

مراجعه مكرر حضرت ابوالفضل به امام حسين عليه السلام جهت اجازه گرفتن براى ميدان جنگ

بهترين نمونه‌ی ولايت پذيرى است. اما امام حسين عليه السلام به آسانى به او اجازه نمى‌دهد

و مى‌فرمايند تو پرچم‌دار من هستى! «انت صاحب لوائى» «اما پس از اينكه ياران يكى يكى شهيد

شدند حضرت ابوالفضل خدمت مولا و امام خود آمد و عرضه داشت: لقد ضاق صدرى و سئمت

الحيوة؛ «سينه‌ام تنگى كرده و از زندگى سير شده‌ام…».

از سوی دیگر در صحنه‌ی شهادت حضرت مسلم بنابر نقل سید بن طاووس می‌بینیم که مسلم

امانِ محمد بن اشعث را امان مردم حیله باز و فاجر و نادرست میداند و آنقدر تنها می‌جنگد تا آنکه

پس از غلبه‌ی ضعف و کثرت جراحات، اسیر می‌شود و پس از تحقیر ابن زیاد در گفتگویی که بین

آنها صورت می‌گیرد، به شهادت می‌رسد.

تشرف زهیربن قین: زهیربن قین عقب تر از حضرت حسین(ع) از مکه خارج شد و چون نمی‌خواست

با حضرت مواجه شود هر جا امام منزل می‌کرد، با فاصله‌ی دورتری از امام منزل می‌کرد تا آنکه امام

فرستاده‌ای به جانب او روانه کرد. زهیر پس از شنیدن سخنان نماینده‌ی امام عمیقانه به فکر فرو رفت.

در این هنگام همسر زهیر بر سر او نهیب زد و گفت: سبحان ا…! پسر پیغمبر تو را می‌طلبد و تو

نمی‌روی؟ چه می شود اگر خدمتش برسی و کلام او را بشنوی؟»

زهیر به خود آمد، از جا برخاست و به سوی حسین(ع) رفت و پس از لحظه‌ای با چهره‌ی باز و

خوشحال بازگشت و دستور داد خیمه‌های او را کندند و وسائل او را نیز بردند و چادر او را نزدیک

خیمه‌های حسین(ع) برپا نمودند و زوجه‌ی خویش را طلاق داد تا زحمتی متوجه وی نشود و

او را به پسرعموهایش سپرد. همسر زهیر حین وداع با گریه گفت: خداوند یار و یاور تو باشد و

تو را به خوشبختی برساند ولی از تو تمنا دارم روز قیامت نزد جد حسین(ع) مرا نیز به یاد آوری.»

این صحنه‌ی زیبای ولایت‌مداری همسر زهیر که باعث شد تا زهیربن قین در ردیف اصحاب خاص

امام(ع) قرار بگیرد، نقش زنان در واقعه‌ی عاشورا را به خوبی نمایان می‌سازد. چرا که همانگونه

که همسر زهیر مشوق شوهر خود در امر پذیرش ولایت بود، یقیناً زنان دیگر جامعه آن روز نیز

بی‌تأثیر در وقوع عاشورا و کیفیت آن نبوده‌اند.

1. بحارالأنوار، ج 22 ص 274 باب 5  

2. صحيفه نور، ج 1 . ص 216

کساني که در مجالس ذکر او شرکت مي کنند به خوبي حال و هواي آنجا را درک کرده و ارتباط معنوي

عميقي با حضرتش برقرار مي سازند، اما بر طبق احاديث و روايات متعدد مجالس آن حضرت داراي

ويژگي هايي است:

1- هر کس بنشيند در مجالسي که در آن به امر ائمه عليهم السّلام پرداخته شده و ذکر مصائب آنان

است دل او نمي ميرد در آن روزي که دلها مي ميرند. 1

2- اينگونه مجالس محبوب خدا ، رسول او و ائمه عليهم السلام مي باشد. 

3- نَفَس فرد عزادار در آن مجلس تسبيح خداوند است. 

4- اين مجالس محل نَظَر حضرت امام حسين عليه السّلام است. زيرا آن جناب در عرش است و

از آنجا به سوي سرزمين کربلا و زوّار و گريه کنندگان خود نظاره مي کنند. 4

5- ملائکه مقرب خداوند درآن مجلسي حاضر مي شوند.

6- مجلس عزاي امام حسين عليه السّلام هر جا بر پا شود آنجا قبه و بارگاه اوست .

7- معراج گريه کنندگان است زيرا که محل نزول صلوات و رحمت الهي و غفران ذنوب و … است.

8- اين مجالس از ديگر مجالس اشرف و افضل است.5

پــــــــی نوشـــــت :

1) بحار الانوار/278/44  / امالي صدوق مجلسي 17 ص68

2)بحارالانوار /282/42، قرب الاسناد ص18

3)بحارالانوار /278/44، امالي صدوق ، مجلس 17، ص 68

4)بحارالانوار /292/44، کامل الزيارات باب 32ص103

5) ترجمه خصائص الحسينيه ، ص 256

ولایت‌پذیری و اطاعت محض از ولی زمان مهم‌ترین ویژگی شخصیتی حضرت زینب(سلام الله علیها)

است.

حضرت زینب(سلام الله علیها) شخصیت بزرگواری در تاریخ اسلام است که می‌تواند برای تمام افراد

جامعه اعم از زن و مرد الگوی رسیدن به سعادت و رستگاری باشد.

بیشترین شناختی که ما از این بانوی بزرگوار سلاله عصمت و طهارت پیدا کرده‌ایم به پس از واقعه

عاشورا برمی‌گردد و در واقع می‌توان گفت اگر واقعه عاشورا نبود، بسیاری از ابعاد شخصیتی حضرت

زینب(سلام الله علیها) نهفته می‌ماند.

جامعه امروز ما در چند محور می‌تواند از حضرت زینب(سلام الله علیها) درس بیاموزد که نخستین

محور، عبادت وی است که حتی در بحرانی‌ترین شرایط نیز ترک نشد.

نقل شده که حضرت زینب(سلام الله علیها) آنقدر به نماز شب عشق می‌ورزید که حتی

در شب یازدهم محرم با همه سختی‌هایی که در روز عاشورا به او وارد شده بود، نماز

شب خود را ترک نکرد.

بنابراین تعبد و تحجد حضرت زینب(سلام الله علیها) یکی از بارزترین ویژگی‌های این شخصیت بزرگوار

است که برای مرد و زن می‌تواند الگو باشد.

ویژگی دیگر حضرت زینب(سلام الله علیها) شجاعت و شهامت وی است که در میان زنان این ویژگی

زینب(سلام الله علیها) بسیار شاخص و بارز بود.

حضرت زینب(سلام الله علیها) در مقام ایستادگی در برابر ظلم و ستم بسیار پایدار و استوار بود و

تعداد زیاد دشمنان نتوانست او را از پیروی از ولایت منصرف کند.

حضرت زینب(سلام الله علیها) با استقامت و نشان دادن صبر بی‌بدیل در برابر دشمن در مسیری

که امام حسین(علیه السلام) آغاز کرد، جریان کربلا را به یک مکتب جاوید و اثرگذار در تاریخ تبدیل

کرد.در جریان حادثه عاشورا حضرت زینب(سلام الله علیها) صبری از خود نشان داد که بازگو کردن

آن برای تمام زنان و مردان می‌تواند بسیار درس‌آموز باشد.

در روز عاشورا هر چند که مصیبت بسیار زیاد بود و حضرت زینب(سلام الله علیها) بسیاری از عزیزانش

را از دست داد، اما هیچ‌گاه صبر از کفش نرفت و وظایف خود را در آن شرایط حساس فراموش نکرد.

حضرت زینب(سلام الله علیها) با پیام‌رسانی واقعه عاشورا این واقعه را برای همیشه زنده نگه داشت

و پیام شهیدان را به جامعه بشری منتقل کرد.

نکته دیگر در زمینه شخصیت حضرت زینب(سلام الله علیها) و سیره وی، ولایت‌پذیری و اطاعت محض

از ولی زمان خود بود به این معنا که وی به طور کامل از امر امام زمان خود در تمام وقایع پیروی می‌کرد.

اگر تلاش‌های حضرت زینب(سلام الله علیها) برای پیام‌رسانی واقعه عاشورا نبود، شاید امروز ما

اطلاعات بسیار کمی از واقعه عاشورا داشتیم و این آثار و برکات برای این حادثه اتفاق نمی‌افتاد.

منبع : سایت تبیان

در ابتدای بحث درباره ولایت پذیری در قیام عاشورا به معنای ولایت می پردازیم.

ولایت واژه ای عربی است که از کلمه « ولی» گرفته شده است. ولی در لغت عربی به

معنای آمدن چیزی است  در پی چیزی. بدون اینکه فاصله ای میان آن دو باشد. همچنین

به معنای سرپرستی  و دوستی نیز آمده است.

شیعه معتقد است که امامت و ولایت ماند نبوت یک منصب الهی است ، همانطوری که

خداوندهر کس را  بخواهد برای منصب تصوف انتخاب می کند، همچنین هر کس بخواهد

برای منصب امامت برمی گزیند.

شیعه معتقد است که امامت و ولایت بعد از پیامبر منحصر به دوازده نفر است.

حضرت عباس(عليه‎السلام) که باور و اعتقادش، تمام تلاش‎ها و موضع‎گيري‎هاي او را در

مسير ولايت قرار داده است، بهترين اسوه ولايت‎پذيري است؛ چون خط سياسي او پيوسته

بر اطاعت از امام و مخالفت رفتاري و گفتاري با دشمنان امام استوار بود. او، اين ويژگي را تا

لحظه شهادت زنده نگه داشت که بهترين گواه بر اين سخن، تقاضاي دشمن براي جدا شدن

او از صف هواداران ولايت و رد کردن آن از سوي حضرت عباس(عليه‎السلام) بود.

در عصر تاسوعا، دشمن کوشيد با استفاده از روابط قومي و قبيله‎اي، حضرت اباالفضل(عليه‎السلام)

را از لشگر حسينيان جدا سازد. به همين منظور، شمر بن ذي الجوشن که نسبت خانوادگي با

ام‎البنين (عليهاالسلام) داشت، به خيمه حضرت عباس(عليه‎السلام) نزديک شد و فرياد زد:

«خواهرزاده‎هاي ما کجايند؟»شمر از قبيله‎ بني کلاب بود و در عرب رسم بود که دختران قبيله

خود را خواهر مي‎گفتند. شمر پا را فراتر نهاد و براي رسيدن به مقصود خود به حضرت عباس

(عليه‎السلام) امان‎نامه تسليم کرد. دشمن که برق شمشير و توفان دستان حضرت اباالفضل

(عليه‎السلام) در دفاع از ولايت را در جنگ‎هاي پيشين ديده بود، مي‎خواست با اين حربه پوسيده،

شکست را بر سپاه امام تحميل کند.

رفتار حضرت عباس(عليه‎السلام) در اين مورد گوياي دفاع راستين او از حريم ولايت و برائت از

دشمنان است. او بدون کوچک‎ترين توجه به مناسبات قبيله‎اي و قوم‎گرايي‎ها، فرياد کشيد و

گفت: «دست‎هايت بريده باد! خداوند تو و امان‎نامه‎ات را لعنت کند. آيا به ما امان مي‎دهي،

در حالي که پسر رسول خدا (صلي الله عليه و آله و سلم)، امام حسين(عليه‎السلام)،

امان ندارد؟ به ما امر مي‎کني که به اطاعت اين نفرين شدگان الهي و فرزندان ملعون و پليد

آنان در آييم؟»پيروزي و سربلندي هر نهضت و حرکتي مرهون و مديون وفاداري ياراني است

که در آن حضور يافته‎اند تا نهضت با اتکا به وفاي آنان به اهداف شکوهمندانه خود دست يابد.

در زيارتنامه حضرت عباس (عليه‎السلام) مي‎خوانيم:

«اَشهَدُ لَکَ بِالتَّّسليمِ وَ التَّصدِيقِ وَ الوَفاء و النَصيحَة لِخَلَفِ النَّبي؛ گواهي مي‎دهم که از جانشين

پيامبر (صلي الله عليه و آله) [پيشواي خود] پيروي کامل داشتي و نسبت به او راست کردار و

وفادار و خيرخواه بودي.»

حضرت ابالفضل(عليه‎السلام) قهرمانانه در راه وفاداري به آيين خود، برادران و فرزاندن خويش را

به ميدان جنگ فرستاد و براي اين که پايبندي خويش را به اين پيمان بيشتر به اثبات رساند، با

شهادت آنان خم به ابرو نياورد و خود نيز جان بر سر اين پيمان نهاد.

نوشته‎اند هنگامي که کاروان اسيران کربلا را در شام، به کاخ يزيد بردند، در ميان وسايل غارت

شده‎ي شهيدان، پرچمي بود که از ضربات دشمن بسيار آسيب ديده بود. يزيد با حيرت به آن

نگاه کرد و پرسيد: «اين پرچم در دست چه کسي بوده است؟»

گفتند: «عباس بن علي.» آنگاه سرگردان بين حيرت و احترام، سه بار برخاست و نشست

و به حاضران گفت: «به اين پرچم خوب نگاه کنيد. ببينيد که بر اثر ضربات شما هيچ جاي

سالمي ندارد، ولي انتهاي آن که در دست علمدار بوده، سالم سالم است.»

اين سخن کنايه از اين بود که پرچمدار، ضربات تيغ‎هاي برهنه و برّاني را که به دستش مي‎خورده،

تاب آورده، ولي پرچم را رها نکرده است.

آنگاه يزيد رو به حاضران، با صداي بلند گفت: «نفرين از نام تو دور باد اي عباس! به راستي که

اين معناي کامل وفاي برادر نسبت به برادر است.»  هم چنين او در صحنه‎اي ديگر آنگاه که

بر امواج بستر دل‎انگيز آب روان نگاه مي‎کند، لبان خشکيده محبوب خود را در نظر مي‎آورد و داغ

تشنگي را از ياد مي‎برد و وفاداري او برگ ديگري بر برگ‎هاي زرين عاشورا مي‎افزايد.

منابع :

1.اصول کافي، کليني،
2.اعلام الوري، باعلام الهدي، امين الاسلام فضل به الحسن الطبرسي
3.سوگنامه آل محمد، محمد محمدي اشتهاردي

کل یوم عاشواء و کل ارض کربلاء

آری! هر روز عاشوراست و هر مکان کربلا!

فلسفه ی ” هل من ناصر ینصرنی” حسین را میدانی؟

لبیک به “هل من ناصر” حسین ،لبیک به یک جریان است!

جریانی که در هر مکان و هر لحظه جاریست!

جریانی که در هر مکان و هر زمان “ناصر” میطلبد!

“هل من ناصر ینصرنی” یعنی در هر زمان و مکان حقیست که باید به آن لبیک گویی و باطلیست که باید از آن پرهیز

نمایی!

“کل یوم عاشورا و کل ارض کربلا” در کنار “هل من ناصر ینصرنی” تفسیر می شود.