اطاعت کامل از امام زمان ــ در هر زماني ــ شرط اساسی در پذیرش ولایت کامل است.

این مراتب ولایت پذیری در اشخاص مختلف متفاوت است. بعد از پیامبر عدّه‌ای با حضرت امیر المؤمنین

(عليه السلام) ماندند و از ایشان حمایت کردند امّا مراتب این اشخاص، متفاوت بود.

در روایات بسیاری، سلمان فارسی، ابوذر غفاری و مقداد بن اسود به عنوان یاران با وفای امیرالمؤمنین

(عليه السلام) معرفی شده‌اند. [1] امّا بر اساس برخی روایات، میزان ولایت پذیری ایشان نیز متفاوت

بوده است و در بین آنها مقداد بن اسود حتى لحظه‏ اى هم شك نكرد و حالت او دگرگون نشد. چشم

در چشم حضرت داشت و انتظار مى‌كشید تا چه زمانى دستور دهد و او اجرا نماید. [2]

در زمان امام حسین(علیه السلام) هم برخی از اصحاب در مورد صلح یا قیام برای حضرت، تعیین تکلیف

می‌کردند.
برخی از ایشان [3] در زمان معاویه به ابي عبدالله (عليه السلام) نامه نوشتند و پیشنهاد کردند که

صلح ‌نامه‌ای را که امام حسن (علیه السلام) با معاویه امضاء کرده بود، نقض کند و با او وارد جنگ

شود.[4]

این مطلب در زمان معاویه بود. امّا پس از معاویه که یزید بر تخت سلطنت تکیه زد و شروع به از بین

بردن ظواهر دین نمود، حضرت ابی عبد الله (علیه السلام) قصد قیام نمود و حجّ خود را ناتمام رها

کرده و به سمت کوفه حرکت فرمودند.

در این هنگام هم که حضرت، قصد قیام داشتند، عدّه‌ای چون محمّد حنفیّة با آن حضرت مخالفت کردند.

و يا به عنوان نمونه: هنگامی که ابن‌عباس از حرکت امام حسین (علیه السلام) آگاه شد، خدمت

حضرت رسید و عرض کرد: «پسر عمو، شنیده‌‌ام عزم عراق داری. می‌‌دانی که عراقیان مردمی خیانت

پیشه‌اند… اگر قصد پیکار با یزید داری و نمی‌‌خواهی در مکه بمانی، به یمن برو، چون که یمن دور

است و در کناری قرار دارد… در یمن بمان و دعوت خود را پخش کن و فرستادگانی به هر شهر و

دیار بفرست و به مردم کوفه بنویس که تا والی یزید را بیرون نکنند…» [5]

اين در حالي است که حقّ امام بر مردم این است که اطاعت کامل و بی چون و چرا از او کنند زيرا

در قرآن کریم نیز اطاعت از پیامبر و اوصیای ایشان را از جنس اطاعت از خداوند دانسته است. [6]

پـــــــــــی نوشـــــــــت :

[1]. رجال الكشي - إختيار معرفة الرجال؛ ص10.
[2]. الاختصاص؛ ص9.
[3]. از قبیل:جعدة بن هُبیرة بن أبی وهب از شیعیان خالص و پسر عمّه امام حسین(علیه السلام).
[4]. مكاتيب الأئمة عليهم السلام، ج‏3، ص: 103.
[5]. وقعة الطف، ص150.
[6]. «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ أَطِيعُواْ اللّهَ وَأَطِيعُواْ الرَّسُولَ وَأُوْلِي الأَمْرِ مِنكُمْ..؛[نساء/59] ای کسانی که ايمان آورده ايد ، از خدا اطاعت کنيد و از رسول و الوالامرخويش فرمان بريد…»